ABD gümrük vergileri Türk otomotiv sanayisini nasıl etkileyecek?

ABD Başkanı Donald Trump‘ın “Kurtuluş Günü” olarak nitelendirdiği 2 Nisan’da karşılıklı tarifeleri açıklamaya hazırlanması, global ticaret üzerindeki muhtemel tesirleriyle bedellendiriliyor. Trump’ın tarifeleri, global ölçekte en büyük belirsizlik kaynağı olmaya devam ederken, ülkelerden gelebilecek muhtemel misillemeler ticaret savaşının derinleşebileceği tasalarını besliyor.

Tarifelerin sektörel yansımalarına yönelik tahliller yapılmaya başlanırken, ABD liderinin araba ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi getireceğini açıklaması, Türkiye’nin bu ülkeye yönelik ihracat sayılarını yurt içinde gündeme taşıdı.

1.2 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, ABD pazarı, Türkiye’nin otomotiv ihracatında değerli bir yer tutuyor.

ABD, geçen yıl 37,2 milyar dolarlık dış satım hacmiyle sektörel manada rekor kıran otomotiv sanayisinin en büyük 10 pazarı içinde 9’uncu sırada yer aldı. ABD, bu yılın birinci 2 ayı dikkate alındığında listede bir sıra gerileyerek 10’unculuğa indi.

Bu ülkeye yapılan ihracatta yıllar ortasında dalgalanmalar yaşansa da ABD’ye son 6 yılda ortalama 1,1 milyar dolarlık dış satım yapıldı.

2024 yılında ABD’ye dalın yaptığı ihracat 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşirken, bu sayı 2023’te 1 milyar dolar, 2022’de 1,4 milyar dolar, 2021’de 1,2 milyar dolar, 2020’de 951 milyon dolar ve 2019’da 1 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.

Söz konusu dalın bu ülkeye ihracatı yılın birinci 2 ayında evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yaklaşık yüzde 4 artışla 198 milyon dolara ulaştı.

Otomotiv sanayisi bu devirde toplam 6 milyar dolarlık ihracat hacmine ulaşırken, ABD’ye yapılan ihracatın hissesi yüzde 3,3 oldu. Buradan hareketle her 30 araçtan biri bu ülkeye gönderildi.

DÜNYANIN EN BÜYÜK OTOMOTİV İTHALATÇISI ABD

OİB Yönetim Kurulu Lideri Baran Çelik, ABD’nin 11 milyon adet ile dünyanın en büyük ikinci motorlu araç üreticisi ve en büyük otomotiv üretim merkezleri ortasında yer aldığını söyledi.

Çelik, ABD’nin birebir vakitte yıllık 14 milyon adetlik büyük bir iç pazara sahip olduğunu hatırlatarak, “Bu tıpkı vakitte ülkede canlı bir ‘aftermarket’ pazarına işaret ediyor. ABD dünyanın en büyük otomotiv ithalatçısı pozisyonunda yer alıyor” dedi.

Ülkenin geçen yıl 391 milyar dolarlık otomotiv ithalatı gerçekleştirdiği bilgisini paylaşan Çelik, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Sadece 8708 faslındaki tedarik sanayisi ithalatı 90 milyar dolar. ABD’ye yönelik otomotiv ihracatımız son 4 yıldır 1 milyar doların üzerinde gerçekleşiyor ve ABD otomotiv sanayisinde en fazla ihracat yapılan birinci 10 ülke ortasında yer alıyor. ABD’ye yönelik tedarik sanayisi ihracatımız 2024’te 1 milyar doları aştı. Münasebetiyle ihracatımız çok büyük oranda aksam ve modül yüklü.”

Çelik, tüm ayrıntılar tam bilinmese de ABD tarafından hem araçlara hem de otomotiv aksam ve modüllerine yüzde 25’lik hayli yüksek oranlı gümrük vergisi getirilmesi öngörüldüğüne dikkati çekerek, araçlar için gümrük vergilerinin nisan başında devreye alınmasının beklendiğini lisana getirdi.

Bu durumun Türkiye’ye mümkün yansımalarını kıymetlendiren Çelik, “Dolayısıyla birinci etapta ana sanayi firmalarımız olumsuz etkilenecektir. İhracatımız tedarik sanayi yüklü olmakla birlikte devir dönem ABD’ye binek arabalar ve hafif ticari araçlarda kıymetli ölçülerde ihracat gerçekleştiriyoruz. Bu nedenle ek gümrük vergileri her halükarda maliyet artırıcı olumsuz bir durum oluşturacaktır. Aksam ve kesim ithalatına getirilecek gümrük vergileri için şimdilik net bir tarih bulunmuyor” biçiminde konuştu.

ABD’NİN TİCARET POLİTİKASI

Baran Çelik, Trump idaresinin yalnızca Çin’e karşı değil, Batılı müttefikleri ile Meksika ve Kanada üzere komşu ülkelere karşı da sert bir ticaret siyaseti izlediğini vurguladı.

Trump idaresinin müdafaacı siyasetlerinden Japon ve Koreli üreticilerin de etkileneceğinin altını çizen Çelik, “Sonuç olarak ticaret savaşları ve muhafazacı siyasetlerin artacağı önümüzdeki devir global ticaret için büyük risk oluşturuyor” değerlendirmesinde bulundu.

TÜRKİYE’YE ETKİSİ

Çelik, Türkiye açısından bu sürecin fırsat ve zorlukları bir ortada içerdiğini belirterek, Türkiye’nin otomotiv kesimi için kıymetli bir üretim ve ihracat merkezi olduğunu söyledi.

Bu nedenle, Türkiye’nin global ticaret savaşlarının yaratacağı dalgalanmalardan etkilenme ihtimalinin yüksek olduğuna dikkati çeken Çelik, “Ancak, ülkemizin stratejik pozisyonu ve esnek üretim kabiliyetleri bu zorlukları avantaja çevirme potansiyeli sunuyor. Ülkemizin dış siyaset ve ekonomik bağlantılarda dengeyi gözeten bir yaklaşımı var. Gelecek devirde de hem Avrupa ile hem de Asya ve Amerika ile güçlü ticaret bağlantılarımızı sürdürmek Türkiye’nin stratejik ehemmiyetini müdafaasına yardımcı olacaktır” dedi.

TİM datalarına nazaran, 2024 ve 2025 yılı ocak-şubat devri otomotiv sanayisinin en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler ve değişimleri şöyle: