İran ile İsrail arasında haftalardır süren karşılıklı hücumlar, bölgedeki askeri istikrarları altüst ederken, savaşın boyutu daha da büyüyor. İsrail’in, İran’ın yer altı nükleer tesislerine yönelik muhtemel bir hava harekâtında kullanabileceği düşünülen “sığınak delici” bombalar tekrar gündemde. Bu yüksek penetrasyonlu mühimmatlar, sıradan bombalardan farklı olarak, toprağın ya da betonun metrelerce altına nüfuz ederek gayesi etkisiz hale getirebiliyor. Bilhassa İran’ın Fordo ve Natanz üzere derin yer altı tesislerine karşı geliştirilmiş bu bombalar, adeta birer “sığınak avcısı” gibi çalışıyor.
SIĞINAK DELİCİ BOMBA NEDİR?
İran’ın yer altındaki nükleer tesislerini vurabilecek silahlar ortasında biri var ki şimdiye kadar hiç kullanılmadı ve şimdi İsrail’in erişiminde değil. Bu ABD’ye ilişkin GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP), yani dünyanın en büyük nükleer olmayan “sığınak delici” bombası.
Bu hassas güdümlü, 13 bin 600 kilogram yükündeki bomba, İran’ın derin bir dağın içine gömülü Fordo uranyum zenginleştirme tesisi üzere yer altı komplekslerine ulaşma potansiyeline sahip.
Ancak ABD şu ana kadar İsrail’in bu bombaya erişimine müsaade vermedi.
SIĞINAK DELİCİ BOMBA NASIL ÇALIŞIYOR?
ABD hükümetine nazaran GBU-57A/B, “derinlemesine gömülü ve güçlendirilmiş sığınaklar ile tünelleri gaye alabilecek büyük bir delici silah.” Altı metre uzunluğundaki bu bomba, yaklaşık 61 metre derinliğe kadar nüfuz edebiliyor ve birden fazla bombanın ardışık atılmasıyla daha da derinlere ulaşılması mümkün. Boeing tarafından üretilen MOP, şimdiye kadar savaşta hiç kullanılmadı; sırf ABD’nin New Mexico eyaletindeki White Sands Füze Test Sahası‘nda denemeleri yapıldı.
Bu bomba, 2017 yılında Afganistan’da kullanılan 9 bin 800 kilogramlık “Mother of All Bombs”tan (MOAB – Bütün Bombaların Anası) daha güçlü.
Bradford Üniversitesi Barış Çalışmaları Onursal Profesörü Paul Rogers, “ABD Hava Kuvvetleri, MOAB gibisi boyutta lakin patlayıcı yükü son derece sert bir metal gövde içine yerleştirilmiş silahlar üretmeye önemli emek harcadı. Sonuçta ortaya GBU-57A/B çıktı” diyor.
Şu anda sadece ABD üretimi B-2 Spirit (İngilizce “stealth bomber” ismiyle bilinen bir hayalet bombardıman uçağı) bu bombayı taşıyacak biçimde yapılandırılmış durumda. Northrop Grumman tarafından üretilen B-2, ABD Hava Kuvvetleri’nin en gelişmiş savaş uçaklarından biri.
18 bin kilogram taşıma kapasitesine sahip olan bu uçak, iki adet GBU-57A/B bombayı (toplamda yaklaşık 27 bin 200 kilogram) taşıyacak halde muvaffakiyetle test edildi. Northrop Grumman’ın aktardığına nazaran yakıt ikmali olmadan yaklaşık 11 bin kilometre, bir ikmal ile ise 18 bin 500 kilometre menzile ulaşabilen bu uçak, dünyanın çabucak her yerine saatler içinde ulaşabiliyor.
Rogers’a nazaran, MOP’un çağdaş hava savunma sistemlerine sahip İran üzere bir düşmana karşı kullanılması halinde, B-2’lere öbür uçaklar da eşlik edebilir. Örneğin F-22 üzere hayalet uçaklar düşmanın savunmasını bastırabilir, akabinde insansız hava araçlarıyla hasar değerlendirmesi yapılabilir. Rogers, ABD’nin bu bombalardan çok hudutlu sayıda ürettiğini düşünüyor: “Muhtemelen operasyonel stokta 10 ile 20 adet ortasında bulunuyor.”
