İsrail-İran sınırında ölümcül restleşme sürerken ABD’den nükleer müzakere mutabakat teklifi Tahran’da kuşku ve temkinle karşılanıyor. İran, ABD ile bugün Umman’da planlanan nükleer görüşmelere kapıyı kapatmasının akabinde müzakere sürecini sorguluyor. İran dış siyaseti üzerine araştırmalar yürüten Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası İlgiler Bölümü’nden Dr. Ezgi Uzun-Teker, sürece nasıl gelindiğini ve Tahran’ın içinde bulunduğu şartları Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. Uzun-Teker, İran’da müzakerelere başından beri karşı çıkan çok muhafazakârların İsrail’in akınları karşısında “nükleer programın sonlandırılmaması için dini önder Ali Hamaney cephesine bu hususta baskının artabileceğine” işaret etti.
“İRAN GÜCÜNÜN YARISINI YİTİRDİ”
Tahran’ın, Direniş Ekseni ittifakıyla birlikte, tüm bölgeyi saran ateşin başladığı 7 Ekim 2023 sonrası İsrail’in bölgesel akınlarına atıf yapan UzunTeker, “İran; Lübnan, Suriye, Irak ve Yemen’deki müttefik kümeleriyle bölgedeki gücünün neredeyse yüzde 50’sini yitirdi. Fakat kesin olan bir şey var ki İran, yavaş yavaş kendi coğrafyasına çekilip kendiyle hesaplaşmaya başladı” sözlerini kullandı.
“İran, ABD ile nükleer programa ait müzakere sürecine de biraz da bundan ötürü girdi” diyen Uzun-Teker, Tahran siyasetindeki durumu şöyle anlattı:
İran dış siyaseti uzmanı Dr. Ezgi Uzun-Teker, ABD’nin nükleer müzakere teklifine Tahran’ın temkinli yaklaşımını kıymetlendirerek, İsrail ataklarının akabinde İran’da ultra muhafazakârların dini öndere baskısını artırabileceğini söyledi. Uzun-Teker, İran’ın bölgedeki tesirinin azaldığını ve iç siyaset ile dış siyasetin yine şekillenmeye başladığını vurguladı.
“İçeride de reformcu bir hükümet var ve bu idare, zati mevcut bölge siyasetine çok sıcak bakmıyordu. Zira çok maliyetli olduğunu ve bunun yerine bölge ülkeleriyle ekonomik işbirlikleriyle yakınlaşmaların sağlanabileceğini düşünüyordu. Keza nükleer mutabakat şayet imzalanırsa İran’a ekonomik getirisi olacak.”
ABD’den mutabakat kurallarına ve İran nükleer programının sivil gayelerle kullanımına ait karışık sinyaller geldiğini söyleyen Uzun-Teker, İsrail’in de bunu fırsat bilerek Trump idaresini sıkıştırarak Tahran’a saldırdığını ifade etti.
ABD Başkanı Donald Trump’ın anlaşma aykırısı “İranlı sertlik yanlısı kumandanların öldürüldüğüne” dikkat çektiği evvelki günkü açıklamasına değinen Uzun-Teker, “İran içerisinde bu muahedeye karşı olan pek çok ultra muhafazakâr kesim var. Bunlardan bir tanesi bugün İran meclisinde çoğunluğu elinde bulunduğu Paydari Cephesi” sözlerini kullandı.
“İsrail atakları sonrası İran içerisinde başka muhafazakarlârın da ses yükselteceği bir tablo ortaya çıkacak” yorumunu yapan Uzun-Teker, “Şu durumda kendini geri planda tutan bir İran pek düşünemiyorum” diye konuştu.
