Bolivya’daki Uturuncu Yanardağı, en son 250 bin yıl evvel patlamış olmasına karşın hâlâ yer sarsıntılarına ve gaz çıkışlarına neden oluyor. Bu durum, bilim dünyasında “zombi volkan” olarak anılan Uturuncu’nun uyanmak üzere olabileceği tarafında korkulara yol açıyor.
Yanardağın tabanındaki yükselme ve etraftaki alanların çökmesi, bölgede yaşayanlar ve uzmanlar ortasında muhtemel bir patlama kaygısını artırdı.
Yüksek çözünürlüklü görüntüleme ile magma ve gaz haritası çıkarıldı
Çin, İngiltere ve ABD’den bilim insanlarının ortak çalışmasıyla hazırlanan ve PNAS mecmuasında yayımlanan yeni araştırma, Uturuncu’nun derinliklerindeki hareketliliğe ışık tuttu.
Tıbbi görüntüleme tekniklerine benzeri usullerle yapılan tahliller, magma ve gazların yer altındaki hareketlerini görselleştirdi.
Araştırmada, volkanın altındaki karmaşık “sıhhi tesisat sistemi” olarak isimlendirilen yapı gözlemlendi. Bu sistemdeki sıvı ve gazların hareketi, yer kabuğundaki deformasyonların asıl nedeni olarak gösterildi.
PATLAMA DEĞİL, SIVI HAREKETİ TETİKLİYOR
Araştırmacılar, bu hareketliliğin ani bir patlamadan değil, sıvıların magmatik rezervuarlar ve hidrotermal sistemler içinde dolaşmasından kaynaklandığını belirtiyor.
Volkanın merkezindeki yükselmelerin, bu sıvıların üst gerçek göçünden kaynaklandığı düşünülüyor.
Oxford Üniversitesi’nden çalışmanın ortak müellifi Prof. Mike Kendall, “Bu formüllerle volkanların sırf tehlikeleri değil, tıpkı vakitte muhtemel yer altı kaynaklarını da daha uygun anlayabiliyoruz” dedi.
Cornell Üniversitesi’nden araştırmacı Matthew Pritchard, birebir prosedürün dünya genelinde etkin olmayan lakin gaz salınımı ve deformasyon belirtileri gösteren 1400’den fazla volkana uygulanabileceğini vurguladı.
Pritchard, “Uturuncu üzere şimdi faal kabul edilmeyen ancak ‘hayat belirtisi’ gösteren birçok potansiyel zombi volkan için bu bulgular yol gösterici olabilir” dedi.
