İsrail, İran’ın nükleer programına karşı kararlı bir halde askeri ve diplomatik adımlar atarken, gözler tıpkı vakitte İsrail’in kendi nükleer kapasitesine çevrildi.
Tel Aviv idaresi nükleer silaha sahip olduğunu hiçbir vakit resmen kabul etmedi, lakin çok sayıda memleketler arası gözlemciye nazaran İsrail, dünyadaki nükleer güçlerden biri.
DİMONA’DAKİ SESSİZ GELİŞİM
İsrail’in nükleer programı, ülkenin 1948’deki kuruluşundan bile evvel gündeme geldi. 1958 yılında güneydeki Dimona kenti yakınlarında zımnî bir tesis inşa edildi.
CIA, 1968’de hazırladığı bir raporda İsrail’in nükleer silah üretimine başladığını belirtti.
Uzmanlar, İsrail’in birinci nükleer silahını 1966 yahut 1967 yılında monte ettiğini düşünüyor.
Ayrıca, 1979 yılında kapalı bir atmosferik nükleer deneme yaptığı öne sürülse de İsrail bunu yalanladı.
Fotoğraf: 22 Şubat 2021 tarihli bu uydu fotoğrafı, İsrail’in Dimona kentinden çok uzak olmayan Şimon Peres Negev Nükleer Araştırma Merkezi yakınlarındaki inşaatı gösteriyor.
KAÇ NÜKLEER BAŞLIĞI VAR?
Washington merkezli Nükleer Tehdit Teşebbüsü (NTI) ve Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) datalarına nazaran:
İsrail’in yaklaşık 90 nükleer savaş başlığı bulunduğu iddia ediliyor.
Ülkede, 300’e kadar nükleer silah üretmeye yetecek ölçüde plütonyum olduğu bedellendiriliyor.
SIPRI, İsrail’in 2024 yılında Jericho tipi nükleer başlık taşıyabilen füzelere ilişkin itki sistemi testi gerçekleştirdiğini ve Dimona’daki reaktör alanında genişleme çalışmalarına devam ettiğini bildirdi.
NPT’YE İMZA ATMAYAN TEK ORTADOĞU ÜLKESİ
İsrail, 1970 Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Anlaşması’na (NPT) imza atmamış tek bölge ülkesi.
Ayrıca, Ortadoğu’da Kitle İmha Silahlarından Arındırılmış Bölge kurulması teşebbüslerine de karşı çıkıyor.
Fotoğraf: İsrail’in güneyindeki Negev çölünde yer alan Dimona nükleer santralinin kısmi bir imgesini gösteren 8 Mart 2014 tarihli bir fotoğraf
Buna rağmen, İsrail 1963 tarihli Sonlu Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması’na taraf; yani atmosferde ve okyanuslarda nükleer deneme yapmamayı taahhüt ediyorTANYAHU İNKAR ETMİŞTİ
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 2018’de CNN’e verdiği röportajda, İsrail’in nükleer programı sorulduğunda şu ifadeyi kullanmıştı:
“Biz hiçbir vakit nükleer silahı birinci kullanan ülke olmayacağımızı söyledik, bu nedenle şimdi kullanmadık.”
İsrail’in İran’ın nükleer programını amaç alırken kendi kapasitesini saklı tutması, birtakım çevrelerce “çifte standart” olarak eleştirilse de Tel Aviv bu tutumunu “bölgesel caydırıcılığın gereği” olarak savunuyor.
Bu nedenle İsrail’in “ne var, ne yok” siyaseti; yani nükleer silahı inkâr etmeden açıkça kabul etmeme stratejisi, hem iç siyasette hem milletlerarası alanda sürüyor.
