Zeka seviyesi yüksek canlılar olan yunuslar, küme halinde çalışabiliyor, birbirlerine yeni hünerler öğretebiliyor ve kendilerine has seslerle irtibat kuruyor.
Wild Dolphin Project (WDP) isimli kâr hedefi gütmeyen kuruluş Bahamalar’daki Atlantik benekli yunusları 40 yıl boyunca takip ederek geniş bir ses ve görüntü kaydı arşivi oluşturdu. Araştırmacıların bunlar üzerinde yaptığı tahliller, yunusların birbirlerini çağırırken isim misyonu gören ıslıklar kullandığını, kur yaparken yahut arbede ederken çıkardıkları sesleri gözler önüne serdi.
YAPAY ZEKA MODELLERİ İRTİBAT KURMAYI SAĞLIYOR
Independent Türkçe’de yer aldığı üzere bilim insanları bu memelilerle bağlantı kurmanın teoride mümkün olduğunu düşünse de bugüne kadar kâfi teknolojik gelişme sağlanmamıştı. Lakin OpenAI’ın ChatGPT’si ve Google’ın Gemini’ı üzere geniş lisan modellerinin geliştirilmesi işleri değiştirdi.
Bu lisan modellerinin ardındaki sistemin, yunusların konuşmalarını anlamak için kullanılıp kullanılmayacağını merak eden WDP, Google ve Georgia Teknoloji Enstitüsü’yle işbirliği yaparak ellerindeki geniş arşivi onlara sundu.
Nihayetinde ortaya Gemini’ın sistemiyle çalışan DolphinGemma isimli yapay zeka modeli çıktı.
Gemini ve ChatGPT üzere modeller eğitim sırasında bir cümlede, bir sözcükten sonra hangi sözcüğün geleceğini varsayım etmeye çalışıyor. Büyük bir bilgi setiyle eğitilen bu araçlar yanlışsız iddiası yapana kadar süreç devam ediyor. En âlâ eğitim süreçlerinden geçen modeller bu sayede beşerler üzere cümleler üretebiliyor.
DolphinGemma da bunun birebirini yunus sesleriyle yapıyor. Model, evvel ses girdilerini alıp yorumluyor ve peşinden gelecek beklenen sesleri kestirim ediyor.
Bu iddiaları yürütmesi için 400 milyon parametre içeren DolphinGemma, nispeten küçük bir geniş lisan modeli. Örneğin ChatGPT 4, 1,76 trilyon ve GPT 3 de 175 milyar parametre içeriyor.
Google, DolphinGemma’nın WDP’nin araştırmalarında kullandığı Pixel telefonlarda çalışabildiğini söz ediyor.
Bu yaz başlaması planlanan çalışmalarda araştırmacılar modeli kullanarak ses kalıplarını belirlemeyi, yunusların bağlantısındaki saklı yapıları ve tahminen de manaları ortaya çıkarmayı umuyor. Nihayetinde bu bilgilere dayanarak bir kelamlık oluşturulması amaçlanıyor.
Bilim insanları ayrıyeten karşılıklı bağlantı kurabilmek için CHAT isimli bir sistem de geliştirdi. Bu su altı bilgisayarının maksadı, yunuslarla ortak bir söz dağarcığı oluşturmak.
Ekip, CHAT’in yarattığı yapay ıslıkları, yunusların hoşlandığı belli objelerle ilişkilendirilmeyi hedefliyor. Bilim insanları yunusların vakit içinde bu objeleri isterken, CHAT’in ürettiği ve olağanda kullanmadıkları sesleri çıkarmaya başlayacağını umuyor.
Nihai gaye, şayet hakikaten bu türlü bir şey varsa, yunusların lisanını konuşmak. Bunun gerçekleşmesi için bilim insanlarının önünde uzun bir yol var lakin geniş lisan modelleri süreci hayli hızlandırabilir.
