Avrupa Birliği (AB) Kurulu lider yardımcısı ve Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, AB Türkiye Delegasyonu’nun basın gezisi kapsamında bugün Türkiye’den gazetecilerle Brüksel’de bir ortaya geldi. Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Kallas, Türkiye ve AB bağlantılarına yönelik değerli açıklamalarda bulundu.
AB, “demokratik gerilime” nedeniyle 2019’da üyelik süreci askıya aldığı Türkiye’ye yönelik “insan hakları ve hukukun üstünlüğü” vurgusunu dünyadaki derin jeopolitik değişimler karşısında geri plana attı. ABD’deki Trump idaresinin Avrupa ile güvenlik işbirliğini gözden geçirdiği bir devirde, Türkiye ile savunma alanında yakınlaşma eforuna giren AB’nin, Türkiye’de muhalefete dönük iktidar baskısına karşı girdiği temkinli durum, demokratik bedeller üstüne kurulan birliğin içinde bulunduğu çelişkiyi gözler önüne serdi.
Kallas’ın, CHP’nin cumhurbaşkanı adayı ve seçilmiş İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması konusunda yaptığı açıklamalarda “İmamoğlu’nun ismini geçirmemesi” dikkat çekti. Toplantıda, Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması ve muhalefete baskı konusundaki kanıları sorulunca Kallas, Türkiye’nin AB’ye aday ülke olduğuna dikkat çekti ve şöyle konuştu: “Aday ülkelerden insan hakları konusunda çok yüksek beklentilerimiz olduğu açıktır. Demokrasi ve insan hakları konusunda geriye gidiş, bizim için büyük korku kaynağıdır.” Kallas, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile temaslarında, bu mevzuyu gündeme getirdiğini bildirdi.
Ayrıca ocak ayındaki Ankara ziyaretini anımsatan Kallas, burada “TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’la insan hakları hususlarını ele aldığını” söyledi. Kallas, “Elbette bu bizim için büyük kaygı kaynağıdır. Lakin insan hakları konusunda yapabileceğimiz tek şey, bu mevzuları gündeme getirmek; aday ve ortak ülkelerimizin hakikat istikamette ilerlemediklerine dikkatini çekmek” tabirlerini kullandı.
Türkiye’deki muhalefetle temasları olup olmadığı sorulduğunda Kallas, “Türkiye’deyken sivil toplumla görüştüm” dedi.
Ardından kelamı alan devralan AB’nin Türkiye Delegasyon Başkanı Büyükelçi Büyükelçi Thomas Ossowski ise “Delegasyon olarak CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile sistemli diyalog halindeyiz ve İmamoğlu tutuklanmadan evvel onunla da yakın temas halindeydik. Münasebetiyle elbette delegasyon olarak muhalefetle de yakın temas halindeyiz” dedi.
“TÜRKİYE GÜVENLİK AKTÖRÜ”
Öte yandan Türkiye’nin Avrupa güvenlik mimarisindeki rolüne ve ABD’de Trump idaresi ile yaşanan paradigma değişiminin Ankara ile münasebetlere yönelik tesirini kıymetlendiren Kallas, 2030’a kadar AB’nin savunma alanındaki hazırlığını güçlendirme maksadı taşıyan 800 milyar Avroluk “Avrupa’yı tekrar silahlandır (reArm Europe)” programına atıf yaptı. “Bu program, AB’nin hem Türkiye üzere ortaklarıyla işbirliği için kaynak hem de kendi savunma sanayimizi güçlendirme manasına geliyor” dedi.
AB’nin askeri alımlarının yüzde 60’ının ABD’den yapıldığını belirten Kallas, Ukrayna’daki savaş ile birliğin kendi savunma endüstrisini geliştirmesi gerektiğini gördüğüne vurgu yaptı. ReArm çatısı altındaki SAFE programı ile “Türkiye’nin, AB devletleriyle ortak projeler için kredilere erişime de sahip olduğunu” söyledi. “Dolayısıyla Türkiye’yi katiyetle bir güvenlik aktörü olarak görüyoruz” sözlerini kullandı.
“YANLIŞ HESAP RİSKİ ÇOK YÜKSEK”
Diğer taraftan İsrail-İran çatışmaları ve nükleer tehlikeye yönelik soruları yanıtlayan Kallas, “Ortadoğu’daki bu savaş son derece tasa verici. Nükleer tesislere saldırmak telaş yaratıyor. Ayrıyeten ABD’nin bu çatışmaya dahil olup olmayacağına bakılmaksızın bunun yayılma tesiri de son derece dert verici. Yanlış hesap riski çok yüksek ve bu yüzden tansiyonu azaltmaya çalışıyoruz” dedi.
ABD-İran nükleer uyuşmazlığına ait “AB’nin her vakit diplomatik tahlili desteklediğini” aktaran Kallas, Tahran’la yeni bir nükleer muahede yapılmadığı için İran’a Avrupa’nın yaptırımlarının askıya alan “snapback” düzeneğinin yakında sona ereceğinin altını çizdi ve ekledi: “Ya bir yol bulacağız ya da yaptırımları tekrar uygulayacağız.”
