Avrupa Günü kutlamaları kapsamında evvelki gün Ankara’da gazetecilerle bir araya gelen Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyon Başkanı Büyükelçi Thomas Hans Ossowski, düzenlediği basın toplantısında Türkiye ile AB’ye iştirak müzakerelerinin 20 yıldan fazla bir mühlet evvel başladığını belirterek, siyasi nedenlerle bu sürecin durma noktasına geldiğini söyledi.
Buna rağmen Türkiye-AB bağlantılarını yine başlatma kararı aldıklarını belirten Ossowski, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın AB Gayriresmi Dışişleri Bakanları toplantısına iştirakinin anımsattı. Büyükelçi, Türkiye ile AB yaptırımlarının ‘Rusya tarafından delinmesini’ tedbire konusunda da ortak bir anlayış geliştirildiğini kaydetti.
‘TÜRKİYE’Yİ KİMSE ZORLAMADI’
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla birlikte ‘ilişkilerin biraz soğuduğuna’ dikkat çeken Ossowski, Türkiye ile AB ortasında Ankara’nın ‘aday ülke’ olarak yine angajman kurulabilmesi için birtakım şartlar olduğunu ve bu şartlardan birisisin de iç ıslahatlarda ilerleme sağlanması ile demokratik haklarda gerileme yaşanmaması olduğunu söyledi. 7 Mayıs’ta Avrupa Parlamentosu’nda kabul edilen ve Türkiye’ye bir dizi tenkit getiren Türkiye raporunu anımsatan Ossowski ‘ahlaki üstünlük taslayıp yargılayıcı olmak istemediklerini’ söyledi. Buna rağmen Ossowski, “Kimse Türkiye’yi zorlamadı, Türkiye kendi aday olmak istedi. Ve bu adaylık, hukuk devleti, demokrasi, söz özgürlüğü, toplanma özgürlüğü üzere Kopenhag kriterlerine bağlılığı içeriyor” diye konuştu. İmamoğlu’nun X hesabının erişime engellenmesini de pahalandıran Ossowski, “Bu platformun ne kadar değerli olduğu da tartışmalı. Lakin söz özgürlüğüne muhtaçlığımız var ve muhalefetin de görüşlerini lisana getirebilmesi gerekir. Demokratik bir rekabet ortamına muhtaçlığımız var. Bu son gelişmeleri ben de gördüm ve bunun olumlu bir gelişme olmadığını düşünüyorum” sözlerini kullandı.
‘ÇIKAN HABERLER PROPAGANDA’
Türk yurttaşlarının Schengen vizesi alırken yaşadığı zorluklar ve ret oranlarının yüksekliğinin anımsatılması üzerine ise Ossowski, Türkiye’nin Çin’den sonra en fazla Schengen vizesi alan ülke olduğunu söyledi. Medyada bahse ait çıkan haberlerin ‘propaganda niteliğinde’ olduğunu öne süren Ossowski, “AB ya da Schengen ülkeleri ‘Türk vatandaşlarının vize müracaatlarını reddediyor, kapıları kapatıyor’ üzere savlar büsbütün yanlış. Türk vatandaşlarının çok girişli ve uzun vadeli vize almasını kolaylaştıracak uygulama konusunda önemli biçimde çalışıyoruz” dedi. Türkiye’nin vizesiz seyahat için gerekli kriterleri yerine getirmeyen tek aday ülke olduğunu vurgulayan Ossowski, ayrıyeten Türkiye’de kimi seyahat acentelerinin vize konusunda yurttaşları dolandırdığını ve bu bahiste Türk hükümetiyle yakın çalışma içinde olduklarını aktarda. Ossowski, “Eğer nitekim istenirse, kriterler karşılanırsa Schengen ülkelerine vizesiz seyahat mümkün olur” dedi.
‘İNSAN HAKLARINA AYKIRI’
Türk yurttaşlarının yaşadığı vize problemine ve AB’li yetkililerden gelen açıklamalara ait gazetemiz Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan İktisadi Kalkınma Vakfı Genel Sekreteri Doç. Dr. Çiğdem Nas, öncelikle vize sürecinin ‘sancılı’ bir hâle geldiğini belirterek vize görüşmelerinde yurttaşlardan istenilen ayrıntılı şahsî evrakların yüküne dikkat çekti. Sürecin neredeyse ‘insan haklarına aykırı’ bir hâl aldığını söyleyen Nas, “Vize özgürlüğü sürecinde umutlandık. Türkiye kıymetli atılımlar yaptı. 72 kriterden 66’sını yerine getirdik. Biyometrik pasaportlara geçtik fakat ‘tüm kriterleri tamamlayın ondan sonra düşünürüz’ deniyor. Fakat şu an olan fiili bir durum var ve en azından bu süreci nasıl daha kolaylaştırabiliriz buna bakmak gerek. Bu birebir vakitte AB algısını da etkiliyor. Beşerler büyük bir haksızlığa uğradığı algısına kapılıyor. Açıklamalarda deniyor ki ‘hayır biz en çok vizeyi Türkiye’ye veriyoruz. Bu meseleler kusurlu ya da eksik müracaatlardan kaynaklanıyor, bizden değil.’ Lakin görülüyor ki sorun bununla sonlu değil” diye konuştu.
‘ÜSTÜ ÖRTÜLÜ YAPTIRIM’
Tamamen muteber müracaat örneklerinde de ret yaşanabildiğini anımsatan Nas, “Bazen Erasmus öğrencisi kabul edilip burs alıyor lakin gidemiyor. Bu sorun artık yalnızca teknik ve idari bir sorun olmanın ötesine geçti. AB’li yetkililer bunu söylemiyorlar fakat sorunun gerisinde yatan sebepler var. Onların başında vize alıp orada kalmaya devam eden, yasa dışı bir formda orada kalmaya devam edebilecek beşerler var. Bu cins şeyler itimat eksikliği yaratıyor. Bilhassa gençlere ait ‘vize alıp burada kalacak’ kuşkusu var. Üstü örtülü bir yaptırım gibi” sözlerini kullandı. Vize randevusu bulmanın bile çok güç olduğunu anımsatan Nas, “Türkiye tüm kriterleri tamamlasa bile sanki parlamento ve kurul ‘evet vize kalksın’ diyecek mi? Bunu güvenlik sorunu olarak görüyorlar. Şu anda madem şartları karşılayamıyoruz o vakit vize kolaylaştırmaya değinmemiz lazım. Bunun Türklere yönelik ayrımcı bir uygulama olduğunu kabul etmiyorlar ancak vize sürecinin giderek daha sancılı olduğunu söylemek mümkün. 2023 bilgilerinde yüzde 16’ya varan ret oranı vardı. Kimi ülkelerde bu oran yüzle 40’lara, 50’lere kadar çıkabiliyor” dedi.
ÖĞRENCİLER BİLE ALAMAMIŞTI
AB yetkililerinden gelen olumlu açıklamalara rağmen Türk yurttaşlarının vize mağduriyeti öğrencileri bile etkiliyor. Geçtiğimiz yıl İtalya’da çeşitli üniversitelerden kabul alan bine yakın öğrencinin vize başvurusu reddedilmiş yahut karşılıksız bırakılmıştı. Husus Roma’da mahkemeye taşınmış ve eğitim vizesi taleplerine ret verilmesi üzerine İtalya’ya karşı itiraz davaları açan öğrencilerin haklı olduğu tarafında kararlar almaya başlanmıştı. Kimi öğrenciler böylece eğitim haklarına ve vizelerine kavuşabilmişti. Öte yandan öncesinde Dünya şampiyonu ulusal sportmen Melis Umay Doğu’nin vize başvurusu reddedildiği için Macaristan’da düzenlenen bir şampiyonaya katılamayacağı istikametinde haberler basına yansımıştı. Türklerin vize reddi sebepleri ortasında en çok ‘maddi yetersizlik’ ve ‘iltica riski’ bulunuyor. AB yetkilileri Schengen vizesi için öğrenciler ve iş insanları başta olmak üzere kolaylık sağlanacağını söylemeye devam ediyor.
