İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 13 Haziran’da başlattığı akınlarla yalnızca Tahran semalarını değil, ülkesinin siyasal istikrarlarını de amaç almış olabilir.
Haaretz gazetesinde yayımlanan bir tahlilde, Netanyahu’nun İran’daki Natanz ve Fordow nükleer tesislerine yönelik hava akınlarının sırf askeri değil, ‘derin bir politik anlam’ taşıdığı öne sürüldü:
“Bu savaş, uzun müddettir kendisine karşı birleşmiş olan muhalefeti bölmenin ve iktidarını sağlamlaştırmanın stratejik bir aracı olabilir…”
Analize nazaran, 2022 sonunda başlattığı yargı reformuyla kitlesel protestoları ateşleyen ve 7 Ekim 2023’teki Hamas taarruzunda yaşanan güvenlik açığı nedeniyle ağır halde eleştirilen Netanyahu, bu defa dış siyasetteki bir atılımla iç siyasetteki sıkışmışlığını aşmanın yolunu bulmuş görünüyor.
İran’a yönelik hücumların zamanlaması ve yaratılan kamuoyu reaksiyonu, sırf bir ‘güvenlik refleksi’ değil, adeta bir ‘siyasi mühendislik’ örneği olarak yorumlanıyor.
MUHALEFETTE YAŞANAN ÇATLAK
Bu sürecin, Netanyahu’nun yıllardır uyguladığı ‘böl ve yönet’ stratejisinin bir devamı olduğu belirtiliyor.
Daha önce Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar gibi muhalefet blokundan koparılan figürler; United Torah Judaism (Birleşik Tevrat Yahudiliği) partisinin bölünmesi ve İsrail’in İran’a saldırısı öncesinde, İsrail parlamentosu Knesset‘i feshetme oylamasının durdurulması da bu stratejinin yansımaları ortasında gösteriliyor.
Netanyahu’nun, muhalefet kampına ağır bir darbe vurma fırsatını, İran’a yönelik savaş kararıyla yakaladığı tabir ediliyor. İsrail çok sağından Naftali Bennett, eski Maliye Bakanı Avigdor Lieberman, eski Genelkurmay Başkanı ve muhalefet lideri Benny Gantz ile onun, muhalefetteki ortağı Yair Lapid üzere figürlerin, operasyonu ‘tarihi cesaret’ olarak nitelendirmesinin, ana akım medyanın da operasyona ait dindar tonlarla örtüştüğünün bir işareti olarak yorumlanıyor.
Analizde, muhalefet kampının bölünmesinin, Netanyahu’nun 7 Ekim’deki ‘büyük başarısızlığı’ndaki rolünü silmesine yardımcı olduğu belirtiliyor. Yazıda bu durum, George Orwell‘in 1984 romanından alıntıyla, “Geçmişi denetim eden, geleceği denetim eder; şimdiki vakti denetim eden ise geçmişi denetim eder” kelamlarıyla ilişkilendiriliyor.
Benny Gantz
DİNİ OTOKRASİYE YANLIŞSIZ…
Analizde ayrıyeten, Netanyahu’nun İran’daki operasyonla kazandığı kamuoyu desteği ve ABD Başkanı Trump’ın desteğiyle güçlenen konumunun, onu Gazze’de ‘fetih ve sürgün’ projesini tamamlamaya, Batı Şeria‘yı ilhak etmeye ve ‘İsrail’de dini bir otokrasi kurmaya daha da yaklaştırabileceği’ uyarısı yapılıyor.
Netanyahu’ya gelecekte meydan okumak isteyenlerin, bunu kaba kuvvet yahut siyasi entrikalarla değil, sırf Netanyahu’nun sunamayacağı şeylerle başarabilecekleri vurgulanıyor:
“Savaş sonrası İsrail’de ırkçılığı, işgali, dini baskıyı, şiddetli polis uygulamalarını ve partizan yargıçları temizleyecek yeni bir vizyon…”
Bu vizyonun, İran’ın yanan kalıntılarının gölgesinde bile İsrail’in demokratik kampını tekrar şekillendireceği tabir ediliyor.
