Hindistan’ın Cammu Keşmir bölgesinde meydana gelen ve birçok turist 26 kişinin hayatını kaybettiği silahlı hücum, iki nükleer komşu ortasında yeni bir diplomatik krize yol açtı.
Hindistan ve Pakistan, karşılıklı olarak savunma ataşelerini hudut dışı etti, hava alanlarını kapattı ve hudutlu ticareti askıya aldı.
Hindistan ayrıyeten, 1960’tan bu yana yürürlükte olan ve iki ülke ortasında su paylaşımını düzenleyen İndus Suları Anlaşması’nı tek taraflı olarak askıya aldı.
Karar, Pakistan’da “su savaşı” olarak nitelendirildi.
DİPLOMATİK BAĞLANTILAR TABANA VURDU
Pakistan Başbakanlık Ofisi, Hindistan’ın İslamabad’daki üç savunma danışmanı ve dayanak çalışanının hudut dışı edildiğini açıkladı.
Kararın, Başbakan Şahbaz Şerif başkanlığındaki Ulusal Güvenlik Komitesi’nde alındığı belirtildi. Ayrıyeten Pakistan, Hindistan’a hava alanını da kapattı.
Bir gün evvel Hindistan, Yeni Delhi’deki Pakistan Yüksek Komisyonu’nda misyonlu üç savunma ve deniz ataşesini hudut dışı etmiş, akabinde İndus Suları Anlaşması’nı askıya almıştı.
Pakistan Savunma Bakanı Khawaja Asif, bu kararı “felaket” olarak kıymetlendirdi.
SALDIRININ AKABİNDE SERT ADIMLAR
Olay, Salı günü Keşmir’de meydana gelen bir silahlı akınla başladı.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, saldırganların bulunup cezalandırılacağını açıkladı.
Keşmir polisi, hücumla ilgili üç şüphelinin kimliğini tespit etti. Zanlılardan ikisinin Pakistan vatandaşı olduğu, üçünün de Pakistan merkezli Leşker-i Tayyibe isimli terör örgütü mensubu olduğu bildirildi.
İNDUS SULARI ANLAŞMASI
İndus Suları Muahedesi, 1960’ta Dünya Bankası arabuluculuğuyla imzalandı.
Antlaşma kapsamında, Hindistan doğudaki Sutlej, Beas ve Ravi ırmaklarının; Pakistan ise batıdaki İndus, Ceylum (Jhelum) ve Çenab (Chenab) ırmaklarının kullanım hakkına sahip oldu.
Anlaşma, taraflardan birinin tek taraflı olarak askıya alma ya da feshetme hakkını tanımıyor ve uyuşmazlıklar için net tahlil düzenekleri öngörüyor.
“SU SAVAŞI UYARISI”
Pakistan, uzun müddettir Hindistan’ı üst havzada baraj ve set inşa ederek su akışını haksız halde engellemekle suçluyor. Bu ırmaklar, Pakistan’ın tarım sisteminin yaklaşık %80’ini besliyor. Bilhassa buğday, pirinç ve şeker kamışı üzere eserlerde suya bağımlılık çok yüksek.
Pakistan, Hindistan’ın Kishanganga ve Ratle hidroelektrik projelerini hakemlik ve tahkim süreçlerine taşıdı. Hindistan ise bu projelerin muahede çerçevesinde olduğunu savunuyor.
ASKIYA ALMANIN ETKİLERİ
Hindistan’ın bu adımı kısa vadede fizikî su akışını etkilemeyecek zira ülkede kâfi baraj kapasitesi bulunmuyor.
Ancak karar, Pakistan için uzun vadede önemli belirsizlik yaratıyor.
Hindistan, bu kararla birlikte su salımı, taşkın bilgileri ve baraj dataları üzere hayati bilgilerin paylaşımını da durdurmayı planlıyor.
Ayrıca kurak devirlerde en az su bırakma yükümlülüğünü de askıya alabileceğini duyurdu.
PAKİSTAN’DAN SERT TEPKİ
Pakistan Enerji Bakanı Awais Lekhari, Hindistan’ın adımını “su savaşı” ve “yasadışı bir girişim” olarak nitelendirdi.
Pakistan Tarım Araştırmaları Merkezi’nden Ghasharib Shaokat, muahedenin ülke tarımı için “belkemiği” olduğunu vurguladı:
“Su akışının düzensizleşmesi, randıman kaybı, maliyet artışı ve besin fiyatlarında yükseliş demek. En çok da küçük çiftçiler zarar görür.”
Ulusal Çiftçiler Birliği Lideri Khalid Hussain Baath ise kararı “bir savaş ilanı” olarak kıymetlendirdi ve düşük yağış nedeniyle su düzeylerinin zati %25 oranında azaldığına dikkat çekti.
